Referentiepersoon geestelijke gezondheidszorg bij volwassenen en ouderen

Tijdens de inleiding op de geestelijke gezondheidszorg werp je een blik op het concept ‘mens’. Hoe zijn we opgebouwd, hoe leven we in onze huidige maatschappij, waar ligt de grens tussen ziekte en gezondheid, …

Hoe komt het dat je het gevoel hebt dat je de laatste jaren meer geconfronteerd wordt met zorgontvangers met psychische lijden?

Je staat stil bij de huidige wereld van de geestelijke gezondheidszorg, trends en toekomstplannen. Hiernaast ga je ook actief aan de slag met de voordeur en mogelijkheden van de geestelijke gezondheidszorg bij jou  in de buurt te vinden. Je brengt je eigen sociale kaart, in kaart.  

Mens zijn draait rond het ‘in verbinding staan met anderen’. Dit is het meest helende in ons leven en datgene dat ons als mens onbewust stuurt.

In de zorg voor mensen met een psychische kwetsbaarheid streven we steeds naar het maken en/of herstellen van deze diep menselijke verbinding. Dit is de essentie van goede zorg. 

Je kan pas met anderen in verbinding treden wanneer je in verbinding staat met je-zelf. Wie ben jij? Wat drijft jou in je leven (innerlijk kompas) en wat is je missie (levensdoel). Wat is hierbij je kracht en je uitdaging?

Deze namiddag treden we in verbinding met onszelf. Je maakt je innerlijk kompas op (waarden en normen die je drijven) en toetst je levensmissie af aan je huidige koers.

Je staat stil bij jouw krachten en uitdagingen in de zorg. Bij wat jou veerkrachtig en weerbaar kan maken. Een verhaal dat je verder brengt naar burn-out preventie, naar de grens waar jouw persoonlijke psychische hygiëne, zelfzorg, zorg voor anderen en ethiek elkaar ontmoeten. 

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept angst.

Je overdenkt de functie van angst en welke invloed dit op ons dagdagelijks leven in de huidige samenleving heeft. 

Je staat stil bij de dunne lijn tussen gezondheid en ziekte. Wanneer wordt angst een stoornis en hoe ziet dit er dan uit (verschillende angststoornissen + verzamelgedrag)? 

Hoe gedraagt angst zich in de verschillende levensfasen (toename van angst bij ouderen?)

Welke invloed heeft een angststoornis / dwangneurose op het leven van je zorgontvanger en in het contact met anderen?

Op welke manier kan jij verbinding maken met een angstige zorgontvanger en mensen die lijden aan een angststoornis, dwangneurose en verzamelgedrag.

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept moeilijk gedrag. 

Wanneer ervaar jij gedrag als moeilijk en waarom ervaar je dit zo? 

Je maakt kennis met verschillende functies, noden en behoeften die achter gedrag schuilgaan. 

Je verkent manieren om op een authentieke manier in verbinding te treden met je zorgontvanger die onbegrepen gedrag stelt. 

Tijdens deze vorming sta je stil bij het klimaat binnen jouw team. Wat heb jij nodig om vrijuit te kunnen denken en spreken? Wat betekent psychologische veiligheid en hoe ziet dit eruit? Op welke manier kan jij, samen met je collega’s hierin het verschil maken?

Tijdens deze vorming sta je stil bij ‘verandering’ en weerstand’. Wat betekent verandering en vanwaar komen de weerstands gevoelens die bij verandering komen kijken? Op welke manier kan je deze begrijpen en op een constructieve manier hanteren? Hoe motiveer je zonder anderen te ‘verliezen’.

Tijdens deze vorming sta je stil bij de concepten eenzaamheid en armoede. 

Mens zijn draait rond het ‘in verbinding staan met anderen’. Maar wat als je levensloop ertoe geleid heeft dat je op weinig verbinding kunt terugvallen? Wat is de impact hiervan?

Hiernaast sta je stil bij wat het betekent om in armoede te leven en de  impact hiervan op je zorgontvanger en in contact met anderen.  

Op welke manier kan jij verbinding maken met eenzame mensen of mensen die leven in armoede.

Samen spreken en denken over actuele casussen waar je persoonlijk in je werkveld mee geconfronteerd wordt.

Je ontwikkelt een taal om zaken waartegen je aanloopt te benoemen, leert kijken vanuit verschillende perspectieven en maakt kennis met verschillende werkvormen om een casus te benaderen en hiermee praktisch aan de slag te kunnen.

Doel is leren kijken vanuit verschillende perspectieven, een taal ontwikkelen om zaken waartegen je aanloopt te benoemen en kennismaken met verschillende werkvormen, afgestemd op de casus, om hiermee praktisch aan de slag te kunnen.

Deze dag ligt onze focus op wat er gebeurt bij veroudering van ons lichaam en dus ook wat er tussen onze oren zit (ons brein)

Ons lichaam verandert bij het ouder worden maar verandert ons brein ook ? En zo ja, welke consequenties hebben deze veranderingen op onze oudere populatie? En we kijken nog verder: wat gebeurt er bijvoorbeeld bij progressieve aandoeningen van dit brein zoals een Fronto-temporale dementie, Alzheimer-dementie, Lewy-Body dementie of.....en dit op zowel jonge als oudere leeftijd?

Welke invloed hebben deze toestandsbeelden op het leven van je zorgontvanger en in het contact met anderen? Hoe beleven zij de wereld? En op welke manier kan jij in verbinding blijven of verbinding maken met deze mensen?

We gebruiken deze dag o.a. onze eerste VR-bril dementie als inlevingstool.

De hydra methode is een laagdrempelige methodiek om de ethische spieren te trainen. Het is ontwikkeld voor de alledaagse ethiek en kan worden ingezet in tijden van schaarste, en is daarom een antwoord op een actuele nood. Snel adequaat complexe knopen doorhakken, dat is de inzet van de hydra methode. De validatie van de hydra methode is reeds enkele jaren bezig (longitudinale testen). De methode blijkt inzetbaar in alle sectoren van zorg en welzijn: algemene ziekenhuizen, psychiatrie, jeugdzorg, zorg voor mensen met een beperking, ouderenzorg, kinderopvang, vormen van thuiszorg. Het is bruikbaar in ethische comités, in de dagelijkse praktijk en bij beleidsbeslissingen. De praktijk toont dat je van vraag naar antwoord kan gaan op 12 minuten. Mits de nodige maatregelen binnen de voorziening, zelfs op 5 à 6 minuten."

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept stemming. Je overdenkt wat het betekent om ‘afgestemd’ te zijn op je omgeving en wat de gevolgen zijn wanneer deze afgestemdheid verstoord raakt.

Op welke manier kan een stemming verstoord zijn  (manie, depressie en bipolaire stoornis) en welk gevolg heeft dit voor de zorgontvanger en in zijn contact met anderen?

Waar ligt de grens tussen rouwen over een geleefd leven en depressie? Is het de oudere die ziek wordt of de omgeving die ziek is (in de manier van omgaan met lijden bij ouderen)?

Op welke manier kan jij verbinding maken met een over-, (manische) of onder-gestemde (depressie) zorgontvanger.

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept Suïcidaliteit. Je overdenkt de impact van onze huidige samenleving, de verschillende fasen in een suïcidaal proces, verschillende vormen van suïcidaliteit en de impact van suïcidaal gedrag op zorgontvanger en diens omgeving. Hiernaast sta je uitgebreid stil bij verschillende manieren om verbinding te houden of leggen (doorvraag gesprek) met mensen die acuut, subacuut of chronisch suïcidale gedachten hebben, suïcidaal gedrag vertonen of een verhoogd risico hebben om in een suïcidaal proces te belanden.

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept verslaving.

Je overdenkt de invloed en impact van onze maatschappij op verslavend gedrag en vica versa. Je staat stil bij de dunne lijn tussen ‘gezondheid en ziekte’. Wanneer wordt middelengebruik problematisch en wat betekent dit dan voor de zorgontvanger en diens omgeving? 

Hoe ontwikkelt verslaving zich doorheen het leven, welke mechanismen gaan erachter schuil, hoe bepalen deze het gedrag en wat is de impact hiervan op de verbinding met anderen?

Hoe ga je om met mensen die verlaafd zijn, middelen(mis)gebruiken, hervallen, een andere kijk hebben  op hun problematiek dat jijzelf, …

(Er wordt niet ingezet op productinformatie maar wel getoond op welke manier deze het best bekomen kan worden = drugs wiel van VAD).

Tijdens deze vorming sta je stil bij de concepten persoonlijkheid. Je overdenkt wat het betekent om (on)gezond gehecht te zijn en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn in contact met anderen. 

Op welke manieren kan een persoonlijkheid verstoord raken en wat zijn de gevolgen hiervan op de zorgontvanger en diens omgeving? 

Waar ligt de grens tussen afstand en nabijheid en hoe ontwikkelt een persoonlijkheid zich verder in een volwassen leven?  

Op welke manier kan jij verbinding maken met een zorgontvanger die lijdt aan een verstoorde persoonlijkheid of een hechtingsproblematiek?  

Tijdens deze vorming sta je stil bij de verschillende functies van zelfbeschadigend gedrag over de verschillende psychisch kwetsbaarheden heen.

Op welke manier kan jij verbinding maken met een zorgontvanger in preventieve,  acute en chronische situaties van zelfbeschadigend gedrag? 

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept grenzen. 

Je overdenkt de functie van grenzen en welke impact  grensoverschrijdend gedrag op korte en lange termijn heeft op jezelf, anderen en de samenleving. 

Wanneer spreek je van grensoverschrijding? Hoe zien verschillende soorten grenzen eruit en waar ligt jouw grens?

Hoe kan jij op een krachtige en authentieke manier je grenzen neerzetten zonder verbinding met de andere te verliezen? 

Intervisie volgens de principes van verbindende communicatie

Tijdens deze vorming verken je hoe je als referentiepersoon het ‘samen denken en spreken’ (mentaliseren) over zorgontvangers en casussen binnen jouw team kunt faciliteren. 

Hoe ga je omgaan met weerstand, tegenoverdracht, ongenuanceerd spreken? 

Hoe kan jij op een coachende manier feedback op een verteerbare manier aanbieden en anderen inspireren in het ont-moeten van mensen met een psychische kwetsbaarheid?  

Tijdens deze vorming overdenk je het concept gemeenschappelijke realiteit. 

Wat betekent het om in een gemeenschappelijke realiteit te leven of om hierbuiten te vallen? 

Wanneer wordt ‘buiten de realiteit vallen’ ziekmakend, en wanneer niet?

Je staat stil bij verschillende uitingen van psychotische symptomen en ziektebeelden waarbij zich psychotische symptomen kunnen voordoen (acuut en chronisch over verschillende levensfasen heen)..

Welke invloed heeft een psychose op de zorgontvanger en in contact met anderen? 

Op welke manier kan jij verbinding maken met een zorgontvanger die aan een acute en chronische vorm van psychose lijdt? 

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept samenleving en dierbaren.

Wie reken je tot de zorgcontext van je zorgontvanger en welke rol neem jij hier zelf als hulpverlener in op? 

Welke impact heeft psychisch lijden op de context en welke invloed heeft de context op je zorgontvanger? 

Hoe leg je constructieve verbinding met de context van je zorgontvanger i.f.v. goede zorg. Hoe ga je om met grenzen, verantwoordelijkheden, beroepsgeheim, betrokken minderjarigen, …?

Context over verschillende levensfasen heen en wat bij veroudering en wegvallen van dierbaren?

Open Dialogue is een doelgerichte benadering van psychiatrische zorg en behandeling, die zo snel mogelijk verbinding en samenspraak zoekt met álle betrokkenen, door in brede gesprekken open naar de verschillende ervaringen en perspectieven te luisteren. Op die manier kan ook samen naar betekenis, mogelijke doelen, krachten, hulpbronnen en andere oplossingen worden gezocht – en kan tijd én toekomst worden gewonnen. 

Deze bijzondere aanpak verloopt volgens een aantal principes, steunend op 30 jaar praktijkonderzoek. Open Dialogue was oorspronkelijk vooral gericht op samen omgaan met psychosegevoeligheid, maar krijgt overal in de internationale praktijk steeds een bredere toepassing. Voortbouwend op de ontwikkelingen in West-Lapland (Finland) door Jaakko Seikkula en zijn collega's, heeft de Open Dialogue-praktijk heel wat navolging gekregen in andere Europese regio's. Deze aanpak wordt daar intussen vertaald naar veel verschillende situaties en contexten, steeds mogelijk vanaf de crisis – zonder aarzeling of uitstel – en met oog op een verdere flexibele, duurzame ondersteuning van iedereen die hierin samen betrokken is.

Ook Vlaanderen (en België) wil hierin niet achterblijven. Vanuit de praktijk zelf in Vlaanderen groeit de interesse en ambitie om met Open Dialogue op weg te gaan en hierover uit te wisselen. Diverse teams verdiepen zich al enkele jaren in de Open Dialogue principes, zowel inhoudelijk als organisatorisch, gedreven op een gezamenlijke weg: situatie per situatie, zoveel mogelijk met vereende krachten Open Dialogue-praktijken leren waarmaken. Steunpunt Geestelijke Gezondheid / Te Gek!? wil deze praktijkontwikkeling gericht en actief ondersteunen.

Spreker: Dag Van Wetter is reeds 22 jaar werkzaam met mensen met een psychische kwetsbaarheid. Steunpunt Geestelijke Gezondheid - Te Gek?! heeft hem gevraagd om als Open Dialogue compagnon samen met andere voortrekkers de praktijkontwikkeling van 'Open Dialogue' verder te verspreiden over Vlaanderen/België.

Deze dag ligt onze focus op mensen met een mentale beperking én een psychische kwetsbaarheid. Ook ASS én psychische kwetsbaarheid bij volwassenen én ouderen wordt onder de loep gehouden.

Tijdens deze vorming sta je stil bij het concept ervaring: Je staat stil bij de verschillende manieren waarop ervaringen door een mens ‘verwerkt’ kunnen worden en wat de impact is van een ervaring die slechts gedeeltelijk of nog niet verwerkt is. 

Hoe gaan wij als samenleving om met trauma?

Waarom wordt de ene persoon wel en de andere niet getraumatiseerd door eenzelfde ervaring? 

Gedraagt trauma zich hetzelfde over verschillende levensfasen heen? Wat met oud trauma of trauma bij ouderen?

Hoe traumatiserend is hulpverlening?

Welke impact heeft het aanhoren van trauma van anderen op onszelf als hulpverlener?

Hoe blijf je op een gezonde manier in verbinding met mensen die te kampen hebben met een onverwerkt trauma?

Elke cursist krijgt 20 minuten spreektijd om zijn traject en project voor te stellen aan de groep. Op welke manier ging jij aan de slag met de aangeboden leerstof op je werkvloer? Op welke manier zette jij jezelf neer als referentiepersoon (project) en wat zijn je toekomstplannen hierin?