Naar het hart van de leer-kracht (Turnhout, Cultuurhuis de Warande)

Boeiende gastsprekers vertellen vanuit hun expertise over het belang om in te zetten op het welbevinden van zowel leerlingen als leerkrachten. 

Orhan Agirdag "Onderwijs in een gekleurde samenleving"

Orhan Agirdag is onderwijssocioloog. Hij stelt dat ongelijkheid niet alleen te maken heeft met de uitgangspositie van kinderen, maar veel meer met hoe ons onderwijssysteem is ingericht en hoe er in dat systeem wordt omgegaan met verschillen. In zijn lezing laat hij zien hoe je na kunt denken over omgaan met diversiteit in het onderwijs en geeft hij antwoord op de vraag hoe diversiteit en kwaliteitsvol onderwijs samen kunnen gaan.

School zonder racisme "Van Kleurenblind naar Intercultureel"

Scholen die oog hebben voor etnisch-culturele diversiteit slagen er beter in om de prestatiekloof tussen leerlingen met en zonder migratieachtergrond te verminderen, zo blijkt uit Vlaams onderzoek (2017)* . In deze vorming verdiepen we ons samen in het onderzoek en de praktische implicaties hiervan voor de school.  

We zoeken samen een antwoord op volgende vragen op basis van de opgedane ervaringen op school en bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek:  
Wat is dat juist een interculturele schoolcultuur? Wat houdt dat in, zich thuis voelen op school’? Hoe kan het beleid op school voor het juiste kader zorgen? Wat kan jij doen als leerkracht? 
We overlopen de eerste stappen naar het creëren van een warm klimaat dat diversiteit op school en in de samenleving erkent en omarmt. De eerste stappen dus, in de richting van een interculturele schoolcultuur.

Joke Klaassen "Verruimen van je cultureel bewustzijn"

Hoe kunnen we via ontmoeting, het delen van verhalen en culturele expressie werken aan het Cultureel Bewustzijn van leerlingen? Het concept Cultureel Bewustzijn komt uit het onderzoek Cultuur in de Spiegel van professor Barend Van Heusden. Hij omschrijft cultuur als ‘betekenis geven aan de wereld om ons heen’. Het is de wereld ervaren en interpreteren, verbeelden en kennen. Reflecteren op cultuur – onze eigen en die van anderen – is cultureel bewustzijn.
Joke Klaassen legt uit wat dit concept inhoudt en hoe dit het uitgangspunt vormt voor het project Wereldklassen.

Een goede doorstroom richting vervolgschool is het begin van elk succesverhaal. Hoe pakken we dit samen best aan? Wat maakt van een onzeker verhaal meer kans op succes? Waar liggen kansen? Samen kan je het verschil maken.
Marlies is coördinator leerzorg en beleidsondersteuner Sint Agnesinstituut, Hoboken.

Twee zussen, Jasmien en Justien Dieltjens, slaan de handen in elkaar om op een laagdrempelige manier het taboe dat soms nog heerst rond dit thema te doorbreken. Met hun project trachten ze de Vlaamse scholen warm te maken om mentaal welzijn een vaste plek in hun schoolagenda te geven. Zo gaan we samen met de leerkracht preventief aan de slag met de emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Aan de hand van speelse en creatieve werkvormen zetten we in op verbondenheid, herkenbaarheid en een positieve mindset met als motto ‘Kop op! Ik krop niet op’. Want een kind dat zich begrepen voelt en goed in zijn vel zit in de klas, komt beter tot leren. En hoe kan dat beter dan deze methodiek aan den lijve te ervaren? We laten jullie graag al doende kennis maken met de kracht van K(r)op op!
Justien is dramatherapeute en Jasmien werkt op een basisschool. 

Heidi is referentiepersoon kansarmoede in het Heilig Graf in Turnhout. Een deeltaak van Heidi’s opdracht op school draait om het begeleiden van jongeren die met verlies moeten omgaan. Het is een werk waar ze stil van wordt en waarbij ze moet leren omgaan met de eigen machteloosheid. Tegelijk is het heel bijzonder om nabij te mogen komen in zoiets intiems als een verlieservaring van een jongere. De vele verhalen laten Heidi ondertussen ook àndere dingen zien, grótere lijnen: zo merkt ze dat leerlingen uit maatschappelijk kwetsbare contexten vaak veel méér ervaringen van verlies en gemis doormaken dan wijzelf, vanuit ons beschermd leven. Daarenboven geven ze vaak op andere manieren vorm aan hun rouw. We zetten ons eenvoudig in een kring om hierbij stil te staan en zo open mogelijk naar mekaar te luisteren.
Na Heidi’s getuigenis hoopt ze op een aandachtvol gesprek met zijn allen.

“Die is bruin juf, we moeten die wassen. Die is vuil.” (Alia, 2 jaar)
“Papa’s kunnen níet trouwen met papa’s, hé!” (Tom, 5 jaar)
“Ballet is voor meisjes!” (Mozes, 8 jaar)
"Is Turks mijn kleur?" (Burçu, 4 jaar)

De leerlingen in je klas verschillen van elkaar, ieder jaar opnieuw. Dit geeft telkens zowel bij de leerlingen, de ouders maar zeker ook bij jou als leerkracht een bepaald gevoel van spanning. Wie heb ik in mijn klasgroep zitten? Hoe kan ik van die ik-jes een hechte klasgroep maken? Hoe kan ik rekening houden met de eigenheid van de leerlingen en tegelijkertijd ook een wij-gevoel creëren? Het zijn ieder jaar opnieuw de uitdagingen die op je pad komen. 
We starten met het uitklaren van de titel: ‘In je blootje voor de klas.’ waarbij we stilstaan bij empathie en de kracht van kwetsbaarheid. Het is als het ware een zoektocht naar wie jij bent, om jouw culturele bagage te leren kennen. Het beginpunt is het delen van verhalen. Doordat je zelf het effect ervan kan ervaren, zal je merken dat verbinding tot stand zal komen.
Griet Severeyns geeft opleiding en vorming over cultuurcompetent en cultuursensitief onderwijs bij Vormingscentrum Hivset. Daarnaast geeft ze les op AP Hogeschool. Eerder werkte ze als hulpverlener met mensen op de vlucht.

Weerstand kom je wellicht op verschillende manieren in je job tegen. In deze workshop kijken we hoe dit zich toont in ons brein. Deze breinkennis geeft ons een nieuwe blik op weerstand en leert ons hoe we er effectiever mee om kunnen gaan. 
Karen Segers is trainer en coach communicatie bij Vormingscentrum Hivset. Verder begeleidt ze teams naar een aangename en efficiënte manier van samenwerken. Verbinding tussen mensen, leren van elkaar en uit de ervaring zijn kernwoorden van haar aanpak.

Maar hoe doe je dat als leider, leerkracht, middenkader... in je team?
De kracht van positief leren en organiseren. Zet je school in een positieve mindset!
Lut Verheyen, directie Sint Franciscus Turnhout

In deze interactieve workshop gaan we samen op ontdekking in de Wonderkamer, 1 van de vier kamers van het project Wereldklassen. Je maakt kennis met negen muzische activiteiten die naast het creëren ook inzetten op reflectie en verbinding. Hierbij staan samenwerken en het ontwikkelen van creativiteit centraal. Wereldklassen is een schoolbreed traject voor klassen uit het 4de-6de leerjaar met een kant en klaar aanbod voor leerlingen, leerkrachten en het brede schoolteam. In het traject kan je vier kamers bezoeken die je helpen om de grote diversiteit aan identiteiten te omarmen en vanuit verbindende waarden de schoolgemeenschap te versterken.
Joke is illustrator van opleiding. Ze was jarenlang docent Muzische Vorming - Wereldburgerschap - Cultuureducatie aan de lerarenopleiding van de Thomas More Hogeschool. Ze gaf ook les in het deeltijds kunstonderwijs en volgde de expertenopleiding cultuureducatie van Canon Cultuurcel. Momenteel is ze werkzaam als trajectcoördinator Actief Burgerschap voor Stedelijk Onderwijs Antwerpen.

Twee zussen, Jasmien en Justien Dieltjens, slaan de handen in elkaar om op een laagdrempelige manier het taboe dat soms nog heerst rond dit thema te doorbreken. Met hun project trachten ze de Vlaamse scholen warm te maken om mentaal welzijn een vaste plek in hun schoolagenda te geven. Zo gaan we samen met de leerkracht preventief aan de slag met de emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Aan de hand van speelse en creatieve werkvormen zetten we in op verbondenheid, herkenbaarheid en een positieve mindset met als motto ‘Kop op! Ik krop niet op’. Want een kind dat zich begrepen voelt en goed in zijn vel zit in de klas, komt beter tot leren. En hoe kan dat beter dan deze methodiek aan den lijve te ervaren? We laten jullie graag al doende kennis maken met de kracht van K(r)op op!
Justien is dramatherapeute en Jasmien werkt op een basisschool. 

“Die is bruin juf, we moeten die wassen. Die is vuil.” (Alia, 2 jaar)
“Papa’s kunnen níet trouwen met papa’s, hé!” (Tom, 5 jaar)
“Ballet is voor meisjes!” (Mozes, 8 jaar)
"Is Turks mijn kleur?" (Burçu, 4 jaar)

We merken de laatste jaren een grotere vraag naar flexibele leerwegen. Zeker sinds de start van Corona worden scholen hierrond op de proef gesteld. Wat zijn de wettelijke kaders waarin scholen zich moeten/kunnen bewegen en waar kunnen we met goede afspraken succes boeken voor elke leerling. En vooral, hoe kunnen redicodi-maatregelen ingezet worden om de school en de leerling handvatten te geven? 
Marlies is coördinator leerzorg en beleidsondersteuner Sint Agnesinstituut, Hoboken.

Ook voor ouders is een warm welkom en wederkerig gevoel enorm belangrijk. Het is de basis van ouderbetrokkenheid en dus ook van leren op school. want ouderbetrokkenheid en leren zijn onlosmakelijk verbonden.
In deze workshop verkennen we deze belangrijk basisopstap. We verzamelen diverse initiatieven van scholen, zowel van LO als SO. Enkele concrete voorbeelden van scholen komen ook aan bod.
Lieve Lenaerts had 10 jaar ervaring in OKAN (onthaalklas anderstalige nieuwkomers). Ze is de stichter en coördinator van DoorElkaar Hivset Campus, een expertisecentrum inzake interculturaliteit en anderstaligheid voor de zorgsector, de hulpverlening en het onderwijs.

Heel wat kinderen groeien op in kwetsbare situaties waar soms ingrijpende gebeurtenissen kunnen plaatsvinden, denk maar aan emotionele of fysieke verwaarlozing, echtscheiding, verlies van een familielid, verhuizing, migratie,.... Hierdoor proberen kinderen te (over)leven met als gevolg dat ze vaak snel afgeleid en overprikkeld zijn. Hyperactief, opstandig, uitdagend, brutaal en agressie. Of juist stil, passief, onbereikbaar en teruggetrokken. Of een mix van deze gedragingen. Dit opvallende, vaak ongewenste, gedrag van een getraumatiseerd kind is geen onwil, maar pure onmacht. Het is de enige manier die het kind kent om duidelijk te maken hoe het zich voelt. Deze workshop leert je kijken door een trauma-bril waardoor je het kind gepast kan begeleiden. 
Griet Severeyns geeft opleiding en vorming over cultuurcompetent en cultuursensitief onderwijs bij Vormingscentrum Hivset. Daarnaast geeft ze les op AP Hogeschool. Eerder werkte ze als hulpverlener met mensen op de vlucht.

De schatkamer is een invulboekje met opdrachten voor leerlingen, ouders en leerkrachten om hun identiteit in kaart te brengen en hierover samen in dialoog te gaan. In deze workshop doorlopen we samen enkele werkvormen en voorbeelden om met dit boekje in de klas aan de slag te gaan. De schatkamer is één van de vier kamers van het project wereldklassen. Wereldklassen is een schoolbreed traject voor klassen uit het 4de-6de leerjaar met een kant en klaar aanbod voor leerlingen, leerkrachten en het brede schoolteam. In het traject kan je vier kamers bezoeken die je helpen om de grote diversiteit aan identiteiten te omarmen en vanuit verbindende waarden de schoolgemeenschap te versterken.
Joke is illustrator van opleiding. Ze was jarenlang docent Muzische Vorming - Wereldburgerschap - Cultuureducatie aan de lerarenopleiding van de Thomas More Hogeschool. Ze gaf ook les in het deeltijds kunstonderwijs en volgde de expertenopleiding cultuureducatie van Canon Cultuurcel. Momenteel is ze werkzaam als trajectcoördinator Actief Burgerschap voor Stedelijk Onderwijs Antwerpen.

Soms is het moeilijk om een vergadering goed van start te laten gaan, omdat collega’s nog wat willen ventileren over gebeurtenissen in de klas. Soms kom je de koffiekamer binnen, en merk je dat er een negatieve spiraal zit in de verhalen die verteld worden …
Wil jij dit ook graag ombuigen? Er zijn zeker oefeningen of tussenkomsten mogelijk om de sfeer weer positief te krijgen. 
We gaan samen enkele omdenkoefeningen en ijsbrekers inoefenen om je vergadering of pauzemoment weer op het juiste positieve en groeigerichte spoor te krijgen! 
Tijdens onze workshop leren we samen de focus weer te leggen op dat wat onze job zo boeiend en plezant maakt. 
Elke Leemans is trainer communicatie bij Vormingscentrum Hivset. Ze heeft een grote interesse voor groeigericht denken en leren, en interculturele communicatie. Elke geeft voornamelijk communicatieve training aan mentoren over hoe ze studenten en collega's optimaal kunnen begeleiden, opleidingen rond groeigericht denken, en vormingen over pedagogische onderwerpen.